آموزش کامل مقررات سرعت برای آزمون آیین‌نامه رانندگی
سرعت مناسب، کلید رانندگی ایمن است! در این صفحه از راهنمای آزمون آیین‌نامه به بررسی جامع قوانین سرعت می‌پردازیم. شما خواهید آموخت:
سرعت مطمئنه چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟
محدودیت‌های سرعت در خیابان، بزرگراه و آزادراه
نکات طلایی برای پاسخ به سوالات سرعت در آزمون آیین‌نامه
چگونه در شرایط مختلف (بارانی، شب، مه) سرعت مناسب انتخاب کنیم؟
سرعت مطمئنه چیست؟
سرعت مطمئنه سرعتی است که رانندگان با توجه به شرایط محیطی، راه، آب‌وهوا، وضعیت خود و خودروی خود انتخاب می‌کنند تا بتوانند در شرایط خطر، از وقوع حادثه جلوگیری کنند.
به یاد داشته باشید سرعت مطمئنه همیشه رعایت کردن محدودیت‌های سرعت نیست، بلکه باید در تنظیم سرعت، شرایط جاده، آب‌وهوا، میزان ترافیک، محدوده شعاع دید و ... را مدنظر داشته باشید. معمولاً میزان سرعت مجاز با نصب تابلوهای محدودیت سرعت در جاده و خیابان‌ها تعیین می‌گردد ولی گاهی لازم است با توجه به شرایط گفته شده سرعتی پایین‌تر از سرعت مجاز را انتخاب نمایید.
ویژگی‌های سرعت مطمئنه:
- امکان توقف به‌موقع در صورت بروز خطر.
- حفظ تعادل و پایداری خودرو.
- هماهنگی با شرایط محیطی و ترافیکی.
مثال عملی: در یک جاده شهری با محدودیت سرعت 50 کیلومتر بر ساعت، اگر باران ببارد، سرعت مطمئنه ممکن است به 30 کیلومتر بر ساعت کاهش یابد تا از لغزش خودرو جلوگیری شود.
حداکثر سرعت مجاز چیست ؟
بیشترین سرعتی است که شما میتوانید با آن حرکت کنید . لازم است سرعت خود را بر اساس شرایط موجود تنظیم نمایید و همانگونه که پیشتر گفته شد در برخی شرایط باید سرعت خود را کمتر از محدوده سرعت مجاز انتخاب نمایید .در زیر به برخی از این شرایط اشاره خواهد شد :
- اگر خودروهایی در کنار خیابان پارک هستند و این احتمال وجود دارد که راننده یا سرنشینان آن، درِ خودرو را باز کرده از خودرو خارج شوند. در این شرایط همواره آماده توقف ناگهانی باشید.
- اگر چراغ راهنمایی و رانندگی در ادامه مسیر شما سبز است ممکن است تا زمانی که شما به تقاطع برسید زرد و یا قرمز شود؛ پس باید سرعت خود را طوری تنظیم نمایید که بتوانید به‌راحتی در صورت لزوم توقف نمایید.
رانندگان حق ندارند در راه‌ها آن‌قدر با سرعت کم حرکت نمایند که باعث کندی عبور و مرور یا نابسامانی آن بشوند مگر آن‌که برای پرهیز از خطر و تصادف ضروری باشد.
انتخاب سرعت مناسب در رانندگی
نکات زیر به شما کمک می‌کند سرعت مناسب را انتخاب کنید:
جاده‌های باریک، پرپیچ‌وخم، یا آسفالت‌نشده نیاز به سرعت کمتر دارند.
باران، برف، یا مه دید و چسبندگی تایرها را کاهش می‌دهد.
در مناطق پرتردد، سرعت باید کاهش یابد تا از برخورد با دیگر وسایل نقلیه یا عابران جلوگیری شود.
ترمزها، تایرها، و سیستم تعلیق خودرو باید در شرایط مطلوب باشند.
مثال: در بزرگراهی با محدودیت سرعت 100 کیلومتر بر ساعت، اگر ترافیک سنگین باشد، راننده باید سرعت را به 60-70 کیلومتر بر ساعت کاهش دهد.
تردد اتوبوس، مینی‌بوس و انواع بارکش‌ها به‌استثناء وانت‌ها در خط سوم (سرعت) آزادراه‌های شهری ممنوع است.
حداکثر سرعت مجاز برای وسایل نقلیه موتوری در هر یک از خط‌های عبوری آزادراه‌ها با توجه به شرایط محل به‌وسیله علائم تعیین می‌گردد.
استفاده از حداقل سرعت مجاز برای کلیه وسایل نقلیه صرفاً در خط عبوری سمت راست آزادراه (جنب شانه راه) مجاز می‌باشد.
عدم رعایت محدودیت‌های سرعت می‌تواند منجر به جریمه نقدی، توقیف خودرو، یا حتی ابطال گواهینامه شود.
علاوه بر آزادراه‌ها در محل‌هایی که بر حسب ضرورت با نصب تابلو یا علائم دیگر حداقل سرعت نیز معین گردیده است، رانندگی با سرعت کمتر از حداقل مجاز نخواهد بود.
وسیله نقلیه انتظامی و امدادی، هنگامی‌که برای انجام مأموریت فوری در حرکت‌اند در صورت به کار بردن چراغ گردان ویژه اعلام خطر یا آژیر، تا حدودی که موجب بروز تصادف نشود، مجاز به انجام تجاوز از سرعت مجاز و سبقت از سمت راست وسیله نقلیه دیگر ممنوع است.
محدودیت های سرعت و قوانین مربوطه
محدودیت‌های سرعت برای حفظ ایمنی رانندگان و عابران پیاده وضع شده‌اند و در مناطق مختلف متفاوت هستند. رعایت این قوانین نه‌تنها از جریمه جلوگیری می‌کند، بلکه خطر تصادفات را کاهش می‌دهد. در ایران، محدودیت‌های سرعت به‌صورت زیر است:
این علائم می‌توانند از ۳۰ کیلومتر در ساعت تا ۱۲۰ کیلومتر در ساعت متغیر باشند.
مثلاً در نواحی مسکونی طبق مقررات نباید با سرعتی بیشتر از حد مجاز که مقررات تعیین کرده (حتی اگر تابلوی محدودیت سرعت وجود نداشته باشد) حرکت کند.
به‌عنوان مثال محدودیت سرعت امکان دارد در یک جاده برای کامیون‌ها مشخص شده باشد ولی برای سایرین مشخص نشده باشد.
سرعت مجاز در شهرها و مناطق مسکونی
سرعت مجاز معابر شریانی درجه یک
- آزادراه‌ها حداقل ۷۰ و حداکثر ۱۲۵ کیلومتر در ساعت است.
- بزرگراه‌ها حداکثر ۱۰۰ کیلومتر در ساعت است.
سرعت مجاز معابر شریانی درجه دو
خیابان‌های شریانی اصلی حداکثر ۶۰ کیلومتر در ساعت است.
خیابان‌های شریانی فرعی حداکثر ۵۰ کیلومتر در ساعت است.
سرعت مجاز معابر محلی
- در معابر و میدان‌ها حداکثر ۳۰ کیلومتر در ساعت است
محدودیت سرعت در جاده های برون شهری
سرعت مجاز آزادراه‌ها
- حداکثر میزان سرعت مجاز انواع سواری وانت‌بارها ۱۲۰ کیلومتر در ساعت است.
- حداکثر میزان سرعت مجاز انواع اتوبوس، مینی‌بوس، تریلی، کامیون و کامیونت ۱۱۰ کیلومتر در ساعت است.
- حداقل میزان سرعت مجاز کلیه وسایل نقلیه فوق ۷۰ کیلومتر در ساعت است.
سرعت مجاز بزرگراه‌های دارای خطوط رفت و برگشت جدا از هم
- حداکثر میزان سرعت مجاز انواع سواری وانت‌بارها ۱۱۰ کیلومتر در ساعت است.
- حداکثر میزان سرعت مجاز انواع اتوبوس، مینی‌بوس، تریلی، کامیون و کامیونت ۱۰۰ کیلومتر در ساعت است.
سرعت مجاز در جاده‌های اصلی
- حداکثر میزان سرعت مجاز برای انواع وسایل نقلیه، روزها 95 شب‌ها 85 کیلومتر در ساعت.
سرعت مجاز جاده‌های فرعی
- حداکثر میزان سرعت مجاز برای انواع وسایل نقلیه، روزها 85 و شب‌ها 75 کیلومتر در ساعت.
- حداکثر میزان سرعت مجاز انواع وسایل نقلیه در جاده‌های دارای خطوط عبوری کندرو مشمول مقررات بند پ می‌باشد.
رانندگی با سرعت مناسب در شرایط محیطی مختلف
رانندگی در شرایط خاص نیازمند تنظیم سرعت و توجه ویژه به محیط است. در ادامه، نکات مربوط به رانندگی در شرایط مختلف بررسی شده است:
رانندگی در شرایط غیر استاندارد
زمانی که شرایط جاده استاندارد نیست باید احتیاط نمود. اگر در جاده‌ای چاله یا دست‌انداز وجود دارد و یا در سطح جاده شن و خاشاک وجود دارد باید با سرعت کمتری حرکت نمود. همچنین اگر جاده در حال تعمیر است باید سرعت خود را کاهش داد و نباید به هیچ‌وجه در صورت نصب تابلوهای محدودیت سرعت از آن‌ها تجاوز نمود.
رانندگی با دید کم
هنگامی‌که شعاع دید کم است باید سرعتی کمتر از محدوده سرعت قانونی را انتخاب نمایید. در شرایطی نظیر وجود مه، ریزش باران، کمبود نور و یا وجود دود در جاده و یا حتی زمانی‌که خورشید به‌طور مستقیم از روبرو می‌تابد وضوح و شعاع دید خوب نیست باید سرعت خود را کاهش دهید.
رانندگی در میان عابرین و دوچرخه سواران
در شرایطی که در جاده یا و یا خیابان عابر پیاده یا دوچرخه سوار وجود دارد باید سرعت مناسب را انتخاب نمایید. توجه داشته باشید عابران پیاده و دوچرخه سواران در نزدیکی مجتمع‌های تجاری و مناطق مسکونی و مدارس بیشتر هستند. عابران پیاده ممکن است قبل از عبور از خیابان متوجه خودروهای عبوری نباشند. همواره به دوچرخه سواران فضای مناسب عبور را بدهید و با فاصله خیلی نزدیک از آن‌ها عبور نکنید.
مزایای رعایت سرعت مجاز
رعایت سرعت مجاز و راندن خودرو متناسب با شرایط محیطی، ایمنی ترافیک را افزایش می‌دهد و مزایای زیر را به دنبال دارد:
راننده زمان کافی برای آگاهی از خطرات احتمالی (مثل ورود ناگهانی عابر یا حیوان به جاده) و ارائه واکنش مناسب خواهد داشت.
سرعت مناسب به راننده امکان می‌دهد خودرو را در شرایط مختلف (مثل پیچ‌ها یا ترمزگیری) بهتر کنترل کند و از بروز تصادف جلوگیری شود.
سرعت کمتر باعث کاهش فاصله مورد نیاز برای توقف خودرو خواهد شد ، که از برخورد یا کاهش شدت برخورد جلوگیری می‌کند.
مزایای جانبی رانندگی با سرعت مجاز:
کاهش مصرف سوخت و صرفه‌جویی در هزینه‌ها.
کاهش استهلاک خودرو (مثل تایرها و ترمزها).
کاهش استرس راننده و تجربه رانندگی آرام‌تر.
نکات کلیدی برای رانندگی با سرعت مناسب
برای رانندگی ایمن و رعایت سرعت مناسب، نکات زیر را به خاطر داشته باشید:
- وضعیت جاده و آب‌وهوا را بررسی کنید.
- از سلامت ترمزها، تایرها، و چراغ‌های خودرو مطمئن شوید.
- فاصله ایمن با خودروی جلویی را حفظ کنید (حداقل 2 ثانیه در شرایط عادی، 4 ثانیه در شرایط بارانی).
- از کروز کنترل در جاده‌های خلوت و مستقیم استفاده کنید، اما در ترافیک یا شرایط نامناسب آن را خاموش کنید.
- به علائم راهنمایی و رانندگی توجه کنید.
در شرایط خاص
- در شب یا جاده‌های کوهستانی سرعت را کاهش دهید.
- هنگام نزدیک شدن به تقاطع‌ها یا گذرگاه‌های عابر پیاده، آماده توقف باشید.
مزایای رعایت سرعت مجاز
رعایت سرعت مجاز و راندن خودرو متناسب با شرایط محیطی، ایمنی ترافیک را افزایش می‌دهد و مزایای زیر را به دنبال دارد:
راننده زمان کافی برای آگاهی از خطرات احتمالی (مثل ورود ناگهانی عابر یا حیوان به جاده) و ارائه واکنش مناسب خواهد داشت.
سرعت مناسب به راننده امکان می‌دهد خودرو را در شرایط مختلف (مثل پیچ‌ها یا ترمزگیری) بهتر کنترل کند و از بروز تصادف جلوگیری شود.
سرعت کمتر باعث کاهش فاصله مورد نیاز برای توقف خودرو خواهد شد ، که از برخورد یا کاهش شدت برخورد جلوگیری می‌کند.
مزایای جانبی رانندگی با سرعت مجاز:
کاهش مصرف سوخت و صرفه‌جویی در هزینه‌ها.
کاهش استهلاک خودرو (مثل تایرها و ترمزها).
کاهش استرس راننده و تجربه رانندگی آرام‌تر.
نکات کلیدی برای رانندگی با سرعت مناسب
برای رانندگی ایمن و رعایت سرعت مناسب، نکات زیر را به خاطر داشته باشید:
- وضعیت جاده و آب‌وهوا را بررسی کنید.
- از سلامت ترمزها، تایرها، و چراغ‌های خودرو مطمئن شوید.
- فاصله ایمن با خودروی جلویی را حفظ کنید (حداقل 2 ثانیه در شرایط عادی، 4 ثانیه در شرایط بارانی).
- از کروز کنترل در جاده‌های خلوت و مستقیم استفاده کنید، اما در ترافیک یا شرایط نامناسب آن را خاموش کنید.
- به علائم راهنمایی و رانندگی توجه کنید.
در شرایط خاص
- در شب یا جاده‌های کوهستانی سرعت را کاهش دهید.
- هنگام نزدیک شدن به تقاطع‌ها یا گذرگاه‌های عابر پیاده، آماده توقف باشید.
چرا سرعت غیرمجاز خطرناک است؟
رانندگی با سرعت غیرمجاز یا مجاز ولی نامتناسب با شرایط موجود محیطی، به دلایل زیر خطر سوانح ترافیکی را افزایش می‌دهد:
احتمال از دست دادن کنترل وسیله نقلیه توسط راننده افزایش می‌یابد. در صورت از دست دادن کنترل و پایداری خودرو، برگرداندن آن به شرایط تعادل اولیه بسیار سخت‌تر و در بسیاری موارد غیرممکن خواهد بود.
فاصله مورد نیاز برای توقف خودرو به هنگام ترمزگیری افزایش می‌یابد. برای مثال، در سرعت 100 کیلومتر بر ساعت، مسافت توقف تقریباً دو برابر سرعت 60 کیلومتر بر ساعت است.
زمان کافی برای ارائه واکنش مناسب از سوی راننده وجود نخواهد داشت، به‌ویژه در مواجهه با موانع ناگهانی.
چرا رانندگی با سرعت بالا خطرآفرین است؟
سرعت بالا باعث می‌شود انرژی برخورد بیشتر شود، که منجر به آسیب‌های جدی‌تر یا مرگ خواهد شد .
در سرعت‌های بالا، راننده نمی‌تواند تمام جزئیات محیط (مثل علائم یا عابران) را به‌خوبی ببیند.
در پیچ‌ها یا هنگام مانورهای ناگهانی، سرعت بالا خطر واژگونی را افزایش می‌دهد.
مثال واقعی: در سال 1403، تصادفی در بزرگراه تهران-قم به‌دلیل سرعت 140 کیلومتر بر ساعت (بیش از حد مجاز) رخ داد که منجر به فوت دو نفر شد.
سوالات متداول
جریمه‌ها بسته به میزان تخطی از سرعت مجاز متفاوت است. به صفحه جریمه های راهنمایی و رانندگی گواهیتو مراجعه کنید
سرعت مطمئنه سرعتی است که بتوانید در فاصله دید خود توقف کنید و کنترل خودرو را حفظ کنید.
خیر، اگر سرعت مجاز و متناسب با شرایط جاده باشد (مثل بزرگراه‌های خلوت)، می‌تواند ایمن باشد.
گواهیتو | تجربه شیرین گواهینامه گرفتن